مقدمه
یک اسکیت در پای اسکیت سوار داخل شهری، وسیله نقلیه هشت چرخه ای است که از آن جهت جابجایی در بسیاری نقاط شهری و انجام امور زیادی، از گردش های درون شهری گرفته تا رفتن به مدرسه و یا حتی محیط کار، استفاده می شود.
استفاده از اسکیت به عنوان یک وسیله نقلیه یا اسکیت کردن در خیابان، به تازگی به عنوان یک روش جدید حمل و نقل در جهان مطرح شده است.
لذت بخشی اسکیت کردن در خیابان، وجود مقدار زیادی پیاده روهای مسطح و مناسب به لحاظ کف سازی و پیوستگی و ... در شهرهای کشورهای پیشرفته، که استفاده از اسکیت را تسهیل می کنند، و امکان استفاده از اسکیت جهت بسیاری از اهداف سفر، دلایلی هستند که به گسترش استفاده از اسکیت کمک می کنند. طی دهه گذشته، تعداد اسکیتها و اسکیت سواران در سرتاسر جهان افزایش چشمگیری داشته و این افزایش روند رو به رشدی دارد. همزمان با آن، تمایل مردم جهت اسکیت در نواحی مختلف شهر و گردش با اسکیت در شهرها افزایش یافته است.
از طرفی این افزایش، به رشد فزاینده میزان صدمات و مرگهای ناشی از اسکیت انجامیده و توقع عمومی جهت افزایش امنیت اسکیت سواران در سراسر جهان زیاد شده است.
اسکیت های خطی یا In line skates هنوز در جهان به عنوان یک وسیله نقلیه رایج شناخته نشده اند و شهرداریها امکاناتی را جهت افرادی که تمایل به استفاده از اسکیت جهت جابه جایی های درون شهری دارند فراهم نکرده اند.
ولی امروزه به دلیل افزایش تعداد اسکیت سواران و استفاده از اسکیت در مسیرهای پیاده رو، برنامه ریزان شهری ناچار به طراحی مسیرهایی جهت اسکیت در کنار پیاده روها گشته اند و سعی کرده اند اسکیت را به عنوان یک وسیله نقلیه درون شهری در نظر بگیرند.
همزمان با افزایش میزان بزرگراهها، ایجاد سایر امکانات شهری نیز مورد توجه طراحان شهری قرار دارد که از آن جمله می توان به مسیرهای مناسب اسکیت اشاره کرد. پیاده روهای صاف و هموار با بستر آسفالته و یا موزائیک های صاف مسیر مناسبی جهت اسکیت کردن به شمار می رود ولی خاک، سنگ، ماسه و ضایعات داخل پیاده رو، سبب ایجاد مشکل جهت اسکیت سواران میشوند. همچنین توجه ویژه نسبت به پلهای عابر پیاده، رمپ ها باید مبذول گردد.
آغاز حمل و نقل با اسکیت
با وجودی که اسکیتهای چرخ دار از سال 1770 وجود داشته اند، تنها از سال 1980 یا زمان تولید نخستین اسکیت های خطی بود که اسکیت به عنوان یک وسیله حمل و نقل در بسیاری از نقاط جهان شناخته شد. بر خلاف دوچرخه که در 1863 اختراع شد و به سرعت به عنوان یک وسیله حمل و نقل شناخته شد، اسکیتها بیش از دویست سال مورد بی توجهی واقع شدند. دوچرخه حتی در مسیرهای سخت و ناهموار هم قابل استفاده است ولی اسکیت نیاز به مسیری صاف و تمیز دارد، فلذا به دلیل فقدان پیاده روهای کافی و مناسب، طی سال های متمادی، "اسکیت" تنها در پیستهای خاص، مورد استفاده قرار می گرفت.
در گذشته نه چندان دور، دانشجویی که با اسکیت در کلاس درس حاضر میشد، غیر عادی و یا حتی غیر طبیعی تلقی می شد ولی امروزه در برخی کلان شهرهای توسعه یافته، بسیاری جوانان و نوجوانان از اسکیت برای رفتن به مدرسه، دانشگاه و یا حتی گردشهای درون شهری استفاده می کنند.
نوآوری در ساخت اسکیت ها سبب شده که اسکیت سواری بسیار راحت، ایمن و کارآمد شود.
در نیمه دوم قرن بیستم، ساختار اسکیتها تغییرات زیادی داشته است. چرخهای براق آلومینیومی، جای خود را به چرخهای پلاستیکی نرم و غیر قابل سایش مناسب جهت استفاده در مسیرهای شهری داده و اسکیتهای قفل شونده (اسکیتی که کفش از چرخها جداست و با یک قفل به هم متصل میشوند) کمک زیادی جهت گسترش استفاده از اسکیت در بسیاری مناطق شهری و حتی مناطقی که پله های متعدد دارند مثل مراکز خرید کرده است.
امروزه در بسیاری کشورهای جهان و از آن جمله آمریکا و فرانسه، اسکیت سواری در خیابانها از مد افتاده و به جای آن، اسکیت در پیاده روها جهت جابجایی درون شهری مورد استفاده قرار می گیرد به طوری که در این مناطق می توان شاهد تعداد زیادی افرادی بود که با اسکیت و لباس فرم کار، در پیاده رو تردد کرده و به سوی محل کار خود می روند. مردانی با پیراهن و کراوات جهت رفتن به کار و یا حتی زنانی با شلوار یا دامن رسمی با اسکیت به سمت محل کار خود می روند و یا حتی اسکیت سوارانی با آلات موسیقی.
با افزایش تعداد نوجوانان و بزرگسالان علاقمند، استفاده از اسکیت جهت جابجایی، روز به روز افزایش می یابد. به طوری که در واشنگتن حتی مسیر 6 یا 7 کیلومتری میان منزل و محل کار یا منزل تا فرودگاه را بسیاری افراد با اسکیت طی کرده و حتی کیف یا چمدان خود را نیز با این روش و بدون استفاده از تاکسی حمل میکنند !
امروزه بی هیچ تعجبی شاهدیم که استفاده از اسکیتهای خطی در مسیرهای مدارس، اردوهای گروهی مدارس و حتی در سطح خیابانهای شهری افزایش چشمگیری یافته است. امروزه دانش آموزان، پزشکان، کشیشان، مادر بزرگها و حتی ستاره های موسیقی راک با اسکیت در سطح خیابانها تردد میکنند.
اما هنوز شاهدیم که اسکیت به عنوان وسیله نقلیه جدی در مجامع حمل و نقلی و مقالات علمی مطرح نمی گردد. از میان 801 مقاله در این زمینه که طی سال 1998 منتشر شده، در هیچ مقاله ای به استفاده از اسکیت اشاره نشده است. به همین شکل از میان 556،172 مقاله انگلیسی زبان در OECD که طی سالهای 1998-1988 در کانادا منتشر شده، تنها دو مقاله به اسکیت، کلاه محافظ اسکیت و مسیرهای مناسب اسکیت جهت جابجایی درون شهری اشاره کرده است. همچنین مجله معتبر Dunleavy در زمینه حمل و نقل، تا سال 1999 هیچ مقاله ای در مورد اسکیت منتشر نکرده است.
انتظار نداریم که اسکیت در آینده نزدیک جای دوچرخه و یا وسایل نقلیه موتوری را در داخل شهرها بگیرد ولی شاهدیم که اسکیت به عنوان یک وسیله جذاب و سالم برای جابجائی در بسیاری مناطق ، بالاجبار در حال توسعه است.
Allingham و Mackay در سال 1997 از طریق پرسشنامه، دریافتند که اسکیت نه به عنوان یک وسیله تفریحی، بلکه به عنوان یک روش جهت جابجایی درون شهری استفاده می شود.
برنامه ریزان آتی برنامه های درون شهری، باید استفاده از اسکیت را به عنوان یک وسیله نقلیه مد نظر داشته و امکانات زیربنایی مناسبی را جهت گسترش اسکیت در شهرها برنامه ریزی کنند.
اطلاعاتی در مورد رشد اسکیت سواری
بنا بر اطلاعات سازمان ورزشی آمریکا در سال 1998 ، اسکیت سواری ورزشی است که سریعترین میزان رشد در کشور را دارد. نتایج حاصل از برآورد این سازمان در مورد میزان اسکیت سواری بین سالهای 1989 – 1997 به شرح ذیل است.
طی این سالها میزان اسکیت سواری از 1/3 میلیون به 1/29 میلیون نفر رسیده که حدود ده برابر رشد داشته است. این آمار برگرفته از سایتRoller blade بوده و جنس و نوع شرکت کنندگان مشخص نشده است.
مطالعاتی در مورد آسیب رسانی اسکیت سواری که در مجله الکترونیک ملی مطالعات آسیب رسان آمریکا (NEISS) منتشر شده نشان دهنده افزایش رو به رشد میزان آسیبها و حوادث ناشی از اسکیت طی سالهای 96-1992 و سپس کاهش این حوادث طی سال 97-1996 می باشد .
در مطالعه ای که از طریق پر کردن پرسشنامه های اینترنتی بین 339 نفر انجام شده علت استفاده از اسکیت برای مسافرت های درون شهری و موارد استفاده آن مورد پرسش واقع شده است. چهار سؤال شامل مواردی که پاسخ دهندگان از اسکیت برای ملاقات دوستان، خرید کردن، رفتن به مدرسه و یا رفتن به محل کار استفاده می کردند پرسیده شد. 3/39 درصد بیان کردند که گاهی برای دیدن دوستان از اسکیت استفاده میکنند در حالی که 9/26 درصد به اغلب این کار را میکردند.
8/15 درصد گاهی و 1/8 درصد اغلب برای رفتن به محل کار از اسکیت استفاده می کردند. البته به نظر می رسد که پاسخ دهندگان به این پرسش نامه افرادی هستند که بیش از سایرین اسکیت سواری می کنند ولی از این سؤالات میتوان اطلاعاتی جهت بررسی کلی موارد مورد استفاده موضوع مطروحه بدست آورد.
موانع اسکیت کردن در خیابان
علاوه بر موانع جغرافیایی و آب و هوایی، بسیاری موانع ساخته انسانها مانع اسکیت سواری در خیابانها میشوند؛ که از آن جمله میتوان به احتمال آسیب دیدگی در مسیرهای نامناسب اسکیت و رفتار نامناسب با اسکیت سواران اشاره کرد.
در زیر به بررسی این موانع می پردازیم.
احتمال آسیب دیدگی
احتمال آسیب دیدگی یکی از موانع اصلی در راه استفاده گسترده ی اسکیت به عنوان وسیله نقلیه به شمار می رود. و صدمات و حتی مرگ ناشی از حوادث اسکیتی عموماً در مجلات پزشکی گزارش می شود. به دلیل آنکه مرگ ناشی از حوادث اسکیتی به ندرت رخ داده و چون اسکیت سواران معمولاً سالم و جوان هستند، حوادث ناشی از اسکیت سواری های فردی در رسانه ها بازتاب بسیار گسترده و گاهی غیر واقعی دارند که شدت این بازتاب بسیار بیشتر از سایر حوادث ترافیکی است. مثلاً مرگ یک دانشجوی جوان اسکیت سوار در اثر تصادف با ماشین (که راننده آن فرار کرد) بازتاب بسیار وسیعی در مجلات و رسانه های واشنگتن داشت. (اشتراوس 1999) با وجودی که امنیت اسکیت سواران مبحث بسیار مهمی در حوادث حمل و نقل و ترافیکی میباشد، عدم توجه به سایر حوادث ترافیکی جای تعجب دارد. به طوری که 35693 مرگ ناشی از تصادف اتومبیل ها در سال 1997 در آمریکا، 5307 مرگ عابرین پیاده و 813 مرگ موتور سواران در 1997 اتفاق افتاد که در مقایسه با آنها مرگ 25 اسکیت سوار طی سالهای 1995-1997 تعداد قابل توجهی به شمار نمی رود.
با این وجود، تنها در سال 1997 در آمریکا، 000/250 صدمه ناشی از اسکیت سواری و اسکیت بورد سواری گزارش شد که نیاز به کمک پزشکی و حتی کمکهای اورژانس با هزینه های بالای درمانی داشتند.
به تعبیر برخی افراد: با توجه به صدمات اسکیت سواری و هزینه های ناشی از آن در مقابل مزایایش، میتوان گفت که اسکیت سواری بیش از آن که یک راه حل باشد، دردسر جدیدی به شمار می رود. باید ببینیم آینده اسکیت سواری بالاخره چه می شود.
ساختن موانع ترافیکی مسیرهای اسکیت، یک مانع دیگر در جهت گسترش اسکیت سواری است. دیدگاه های نادرست، ترس آسیب های ناشی از اسکیت و ترس از آسیب به اموال عمومی، عللی هستند که باعث شده تا در بسیاری مناطق، اسکیت سواری ممنوع اعلام شده و حتی تابلوهایی جهت ممانعت از این کار، نصب شده است. اما قوانین بسیار ضعیفی جهت اصلاح ساختار مناطقی که سبب آسیب در اسکیت سواران می شود وجود دارد.
مؤسسه بین المللی اسکیت سواران رسماً 17 محل را اعلام کرده که اسکیت سواری در آن مناطق ممنوع اعلام شده و موانع قانونی دارد. ولی احتمالاً تعداد این اماکن بسیار بیشتر از این عدد می باشد. قانون ایالتی پیترزبورگ بیان میدارد که هیچکس مجاز به استفاده از اسکیت، اسکیت بورد، اسکوتر و یا دوچرخه در پیاده روها و یا نزدیکی مراکز خرید عمومی نمی باشد.
قانون سایر ایالتها برای اسکیت سواران همانند همان مقررات و قوانینی است که برای دوچرخه سواران اعمال میشود. مثلاً در دالاس، اورگون اسکیت به عنوان وسیله نقلیه پذیرفته شده و بیان می دارد:
هر فردی که از اسکیت برای جابجایی در مناطق عمومی، خیابانها و یا انتقالات درون شهری استفاده می کند موظف به رعایت قوانینی مطابق با قوانین دوچرخه سواران می باشد؛ که خود مشخص کننده اسکیت به عنوان یک وسیله نقلیه کمکی داخل شهرها میباشد.
برخی سیاستمداران و برنامه ریزان محلی، اگر اسکیت مد نظر قرار دهند، آن را به عنوان یک وسیله بازی برای تفریح در مناطق خاص این کار، به شمار می آورند. مثلاً قانون آرلینگتون، ویرجینیا بیان می دارد که هیچکس حق ندارد از اسکیت، اسکیت بورد در بزرگراهها که بازی در آنجا ممنوع است استفاده کند.
بنابراین در شهرهایی که اسکیت سواری به عنوان یک بازی در نظر گرفته میشود، گروه های بزرگ اسکیت سواری پایانی بر چرخ های بزرگ خواهند بود.
فیلم اسکیت سواری در خیابان های شهری
امکانات نامناسب و غیر دوستانه برای اسکیت
اسکیت سواری در خیابان پدیده جدیدی است که در زمان طراحی خیابانها، پیاده روها و مسیرهای خاص مورد نظر نبوده است. بسیاری از رمپ ها برای دوچرخه، عابرین پیاده، کالسکه بچه ها و یا صندلی های چرخ دار طراحی شده که مناسب اسکیت سواری نیستند حتی امروزه نیز هنگام طراحی مسیرها، امکانات مورد نیاز برای اسکیت سواران در نظر گرفته نمیشود.
از دهه 1980 در بسیاری مناطق مانند بوستون رمپ هایی مناسب جهت حرکت اسکیت سواران در مسیرهای خاص در نظر گرفته شد ولی با افزایش تعداد اسکیت سواران، دوچرخه ها و حتی عابرین پیاده، امروزه اسکیت سواران ناچارند این مسیرهای خاص را با سایرین شریک شوند. از آنجایی که حرکتهای ناگهانی حین اسکیت سواری و نیز دور زدن و توقف ناگهانی با اسکیت بسیار مشکل است سعی در ایجاد مسیرهای مناسب و خاص جهت اسکیت سواران باید از اولویتهای برنامه ریزان و طراحان مسیرهای شهری باشد. حتی در همان مسیرهای خاصی که جهت اسکیت سواری در بوستون در نظر گرفته شده بسیاری از قواعد اصلی نادیده انگاشته شده که از آن جمله میتوان به ایجاد سطحی مسطح و یکنواخت پیش از اتصال رمپ به مسیرهای اصلی عبور اتومبیلها اشاره کرد. از آنجا که کنترل اسکیت خصوصاً هنگام توقف در سر پائینی ها بسیار مشکل است، عدم توجه به مسیرهای مناسب جهت کنترل اسکیت می تواند سبب بروز حوادث بسیاری شود. بنابراین جای تعجب نیست اگر بدانیم که حوادث رانندگی مرتبط با اسکیت سواران و سوانح اسکیت سواری در این منطقه شیوع بسیار بالایی دارد.
در بسیاری از مناطقی که مسیرهای خاص جهت وسایل نقلیه موتوری وجود دارد، طراحان سعی کرده اند به شکلی اسکیت سواری را دشوار و حتی غیر ممکن کنند. خصوصاً در مناطقی که رفت و آمد توریستها بیشتر بوده و در مناطق تجاری، با ناهموار کردن سطح پیاده روها و حتی خیابانها، دوچرخه سواری را بسیار مشکل و اسکیت سواری را غیر ممکن نموده اند. البته بسیاری از سطوح ناهموار موجود در خیابان ها باعث کاهش غیر عمدی سرعت اسکیت می شود.
فاکتورهای مؤثر بر اسکیت سواری در خیابانها
نوآوریهای صنعتی ساخت اسکیت، دستیابی به اهدافی فراتر از تفریح و یا ورزش را فراهم ساخته اند. حتی اسکیت های بسیار ساده کنونی، روکشهای مستحکم چرخ، چرخهای پلی اورتان ضد سایش و کفشهایی مناسب پا دارند. این پیشرفتها لرزش ناشی از اسکیت سواری را به مقدار زیادی نسبت به کفشهای قبلی کاهش داده و سبب افزایش علاقه مردم به این ورزش میشود.
کفشهای بدون بند و اسکیت های جدا شونده (که کفش از چرخها جدا میشود) سبب سهولت هر چه بیشتر در پوشیدن و در آوردن اسکیتها شده است. همچنین سیستمهای پیشرفته و جدیدتر، سبب افزایش علاقه مردم به این ورزش گردیده است. شهری شدن و گسترش مسیرهای پیاده رو، سبب افزایش استفاده اسکیت خصوصاً در زمینه حمل و نقل شده است.
بنا به نوشته مجله اسکیت نیویورک؛ با وجود شرایط مختلف، به نظر می رسد خیابانهای مانهاتن تقریباً برای اسکیت سواری طراحی شده اند. در این شهر افراد زیادی از اسکیت برای جابه جایی درون شهری استفاده می کنند.
علاوه بر نیویورک، شهرهای بزرگ دیگری نیز مسیرهایی مناسب اسکیت سواری دارند که از آن جمله می توان به مینیاپولیس، سان فرانسیسکو، بوستون، شیکاگو، و فیلادلفیا اشاره کرد.
شلوغی و ترافیک بیش از حد در بزرگراهها، مردم را به سمت پیدا کردن وسیله نقلیه دیگری سوق می دهد. در سال 1970 ، 108 میلیون اتومبیل در جاده های آمریکا تردد می کرد که این تعداد در سال 1997 به 208 میلیون دستگاه رسیده با افزایش بی رویه جمعیت و ترافیک، حتی دوچرخه سواری نیز نمی تواند به عنوان راه حل مناسبی شناخته شود.
به دلیل کاهش میزان نفت در دهه 1990 دولت کوبا سعی در تشویق مردم به استفاده از دوچرخه به جای اتومبیل داشت ولی به دلیل وجود نداشتن زیربنایی فرهنگ استفاده از دوچرخه در این کشور، دوچرخه سواران تازه کاری که در خیابانها به راه می افتادند، تنها از قوانین شخصی خود اطاعت کرده و سبب بروز مشکلات ترافیکی بسیاری می شدند.
در ژاپن، ایستگاههای مربع شکل در مکانهای خاصی جهت پارک کردن دوچرخه ها در نظر گرفته شده ولی با کاهش میزان سرقت دوچرخه در این کشور، مردم دوچرخه های خود را در هر مکان خالی پارک می کنند که سبب بروز ترافیک و بنا به گفته دولتمردان این کشور، سبب آلودگی دوچرخه ای میشود.
در هلند که یکی از شلوغترین کشورهای دنیاست، جابه جایی با دوچرخه یکی از روشهای عادی حمل و نقل به شمار می رود ولی به دلیل تعداد بالای دوچرخه ها، پیدا کردن مکانی امن جهت پارک دوچرخه بسیار مشکل است.
امروزه بسیاری از کودکان اسکیت سواری را در سنین پائین به همراه والدین، خانواده و یا دوستان تجربه می کنند. احتمالاً با پیشرفت تکنولوژی، نسلهای بعدی اسکیت سواری را در سنین پائین تری خواهند آموخت. همانطور که امروزه می بینیم بسیاری از اسکیت بازان نوجوان، به نظر می رسد بر روی چرخ به دنیا آمده اند. می توانیم تصور کنیم که نسل آینده اسکیت سواران، استفاده از وسایل نقلیه عمومی و یا پیاده رفتن بین بسیاری مسیرها را مشکل دانسته و نسلی دوستدار اسکیت ایجاد می کنند که باید نیازهای خاص آنان از قبیل داشتن مسیرهای مناسب در برنامه ریزی های امروز در نظر گرفته شود.
نتیجه گیری :
شاید دولتهای محلی تمایل داشته باشند اسکیت سواران را در گروههای خاصی جمع کنند تا بتوانند با تغییرات مقابله کنند چرا که اسکیت سواری همیشه به عنوان ورزشی خارج از کنترل و حادثه ساز شناخته شده و اسکیت سواران به عنوان پیاده هایی کاندید آسیب و صدمه شناخته می شوند.
با این وجود اسکیت سواری می توانند یک وسیله نقلیه درون شهری مناسب برای بسیاری افراد در برخی شهرها باشد. شهرهایی که در آنها تعداد جوانان زیاد بوده و کودکان و افراد مسن تعداد بسیار کمتری داشته باشند. با افزایش تعداد اسکیت سواران انتظار وقوع آسیب ها، صدمات و مرگهای بیشتری را داریم. بنابراین واضح است که امنیت اسکیت سواری یکی از اهداف بسیار مهم جهت برنامه ریزی های آینده می باشد. امروزه طراحان شهری به جای طراحی مسیرهایی نامناسب که امکان اسکیت سواری در آن وجود نداشته باشد، سعی در طراحی امکانات و مسیرهایی خاص جهت اسکیت سواران دارند. که این موضوع علاوه بر توانایی بالقوه، نیاز به وجود امکانات و شرایط خاص دارد. بیشتر مسیرهای شهری و پیاده روها قابل عبور اسکیت هستند ولی این نکته به این معنی نیست که این مسیرها برای اسکیت سواران راحت و امن می باشند. طراحی امکاناتی مناسب با نیاز اسکیت سواران، طراحی مجدد بزرگراهها و خیابانها با داشتن مسیرهایی برای دوچرخه و اسکیت و نیز طراحی علائم خاص که مناطق خطرناک اسکیت سواری را نشان می دهد می تواند در هماهنگ کردن اسکیت سواران با سایر وسایل نقلیه مؤثر باشد. حتی در برخی مناطق نیاز به ممنوع کردن اسکیت سواری جهت حمایت از سایر عابرین دیده میشود. وجود مسیرهایی برای اسکیت سواران که کمک به تعویض کفش و یا حتی تغییر سرعت کند در نزدیکی ایستگاههای وسایل نقلیه عمومی و یا نزدیک به اتوبانها، یکی دیگر از نیازهای اصلی در طراحی برنامه های آینده می باشد.
فیلم اسکیت سواری در خیابان های سائوپائولو
تهیه و تنظیم و ترجمه:
مصطفی علیمحمدی
منابع:
لینک دانلود کتاب الکترونیکی اسکیت سواری روشی نوظهور در حمل و نقل شهری